بررسی اثر آللوپاتی ژنوتیپ های مختلف زعفران بر روی علف های هرز جوی وحشی، خاکشیر و پیچک صحرایی

از آللوپاتی می توان در مدیریت پایدار علف های هرز بهره جست. زعفران به عنوان یک گیاه داروئی با خاصیت آللوپاتیکی از دیر باز در ایران کشت می شود. پژوهش انجام شده شامل دو آزمایش جداگانه بود که در گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه صنعتی و مزرعه مرکز تحقیقات فزوه در سال 91-92 انجام شد. در آزمایش اول به کمک روش عصاره گیری آبی، پتانسیل آللوپاتی بیست ژنوتیپ زعفران تهیه شده از نقاط مختلف ایران (شامل همدان، نیشابور(میان جلگه)، نیشابور(زیرجان)، نیشابور(خوجان)، نیشابور(قوبید)، سبزوار، مشهد(فیض آباد 1)، مشهد(فیض آباد2)، نطنز، خاف، چای باق خراسان، تربت جام، کاشان(مشهداردهال)، گناباد، تربت حیدریه، بیرجند(مهویه)، یزد(مهاباد)، شیراز(استهبان)، اصفهان، کاشمر) بر روی علف های هرز جوی وحشی، خاکشیر و پیچک مورد بررسی قرار گرفت. عصاره با غلظت های 0، 3، 6، 5/12، 25، 50 و 100 درصد تهیه شد. صفات مورد بررسی عبارت بودند از طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن ترریشه چه، وزن ترساقه چه، وزن خشک ساقه چه، درصد و سرعت جوانه زنی بذر گونه های مذکور، نتایج آزمایشگاهی حاکی از آن بود که اثر ژنوتیپ و غلظت و اثر متقابل آن ها بر روی صفات طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن تر ریشه چه، وزن تر و خشک ساقه چه، درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی این سه علف هرز در سطح یک درصد معنی دار بود. بدین معنی که ژنوتیپ های مختلف تاثیر متفاتی بر روی صفات داشتند. عصاره ها باعث کاهش تمام صفات شد اما میزان تاثیر متفاوت بود. بیشترین اثرات بازدارندگی مربوط به ژنوتیپ خاف و کمترین میزان بازدارندگی مربوط به ژنوتیپ های تربت-جام و نیشابور2 (زیرجان) بود، همچنین با افزایش غلظت عصاره تاثیر بازدارندگی بیشتر شد به طوریکه بیشترین اثر بازدارندگی در غلظت 100 درصد وکمترین بازدارندگی در غلظت 3 درصد بود. آزمایش دوم به منظور بررسی اثر ژنوتیپ های زعفران بر مهار رشد علف های هرز در شرایط مزرعه انجام شد. در این آزمایش از شش ژنوتیپ زعفران کشت شده در مزرعه مرکز تحقیقات فزوه در انتهای فصل رشد (اواخر اسفند91) نمونه گیری انجام شد. علف های هرز جمع آوری شده از مزرعه شامل جوی وحشی، خاکشیر ، نوک لک لکی و شب بوی صحرایی بودند که ثبت صفات تعداد بوته، ارتفاع بوته، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی برای علف های هرز جمع آوری شده صورت گرفت. طبق نتایج بدست آمده از آزمایش مزرعه ای، اثر ژنوتیپ روی تمامی صفات در سطح احتمال یک درصد معنی دار گردید و تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ ها در اثر گذاری روی صفات علف های هرز وجود داشت. تحت شرایط مزرعه ای بیشترین مقاومت از آن علف هرز خاکشیر و کمترین مقاومت مربوط به علف هرز نوک لک لکی بوده است